W Sudetach nie brakuje wież widokowych – drewnianych, murowanych, metalowych czy betonowych – wznoszonych z myślą o piechurach przemierzających górskie szlaki. Spragnieni pięknych widoków turyści chętnie z nich korzystają. Wszyscy doskonale wiemy, że warto! Stąd popularność Trójgarbu czy Borowej. Jednak nie tylko takie obiekty – z założenia turystyczne – pozwalają na podziwianie naszych majestatycznych panoram. Wieże widokowe w Sudetach – np. wieże starych kościołów, zamków czy ratuszy doskonale – sprawdzają się w roli punktów widokowych. W tym wpisie o kilku wybranych ciekawych budowlach.
Lipiec zaczyna się Światowym Dniem Architektury. Budowle — obok przyrody — odgrywają w turystyce górskiej również ogromną rolę. Korzystamy na przykład ze schronisk oraz wież widokowych. Dzięki tym ostatnim nawet zalesione wierzchołki gwarantują nam możliwość podziwiania cudownych panoram.
Sudety, w których od początku XIX wieku kwitnie komercyjny, zorganizowany ruch turystyczny, mają się czym pochwalić w dziedzinie architektury służącej odwiedzającym. Nie brakuje historycznych, jak i zupełnie nowych wież widokowych. Ich sieć stanowi fantastyczną ofertę regionu. Wiele z tych obiektów znajduje się na popularnych szczytach i szlakach. Oprócz budowli tego typu – wznoszonych od podstaw jako obiekty turystyczne – w górach mamy też sporo ciekawych konstrukcji architektonicznych, które wtórnie nabyły funkcję atrakcji. I to jakiej! Nie dość, że mają wartość historyczną, kulturową czy artystyczną, ciekawą architekturę czy wyposażenie – to ich konstrukcja pozwala na podziwianie okolicy, czyli gór, które kochamy.
Przygotowałem dla Was 10 interesujących budowli, które wieżami widokowymi dla turystów nie były, ale stały się świetnym miejscem do obserwacji piękna otaczających nas gór. Dzięki zwiedzaniu tych atrakcji zobaczycie uroki Karkonoszy, Rudaw Janowickich, Gór Sowich, Gór Kamiennych, Gór Wałbrzyskich, Gór Kaczawskich i wielu innych.
I. Zaczynamy od Ślęży
Czyli „śląskiego Olimpu” – świętej góry kultowej pradawnych Słowian. Szczyt leży w Masywie Ślęży (Przedgórze Sudeckie) i ma wysokość 717,5 m n.p.m. Znajdują się tam zarówno żelbetonowa wieża widokowa z początku XX wieku, jak i wieża kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Świątynia z XIX wieku stoi na murach starszego, średniowiecznego obiektu. Już na początku XX wieku wieża została wyposażona w galerię z barierkami. Dzięki temu mogła służyć za punkt widokowy, zanim wybudowano wspomnianą nowoczesną konstrukcję dla turystów. Z wieży na Ślęży widzimy szeroką panoramą na Sudety oraz okolice Wrocławia, Świdnicy i innych miast. Wstęp na wieżę kościoła jest płatny.
II. Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim
Leży na terenie rezerwatu przyrody góra Choina w Górach Wałbrzyskich. Wzniesienie ma wysokość 450 m n.p.m. Wieża zamkowa dostępna jest przy zwiedzaniu zamku (który warto zobaczyć choćby z uwagi na cenne sgraffito, portale czy ciekawe ekspozycje)! Roztaczają się z niej piękne widoki na Góry Wałbrzyskie, Góry Sowie i Jezioro Bystrzyckie. Na stronie internetowej zamku dostępna jest kamera online prezentująca panoramy z tego punktu widokowego. Wirtualne zwiedzanie nie zastąpi jednak wrażeń, których doznamy w tym miejscu osobiście. Wstęp na zamek i wieżę jest płatny.
III. Eko-wieża w dawnym Sanatorium Grunwald – obecnie Laboratorium Kultury w Sokołowsku
Wieża z 1871 roku przez dziesięciolecia służyła pacjentom sanatorium doktora Brehmera, o którym pisaliśmy w naszym tekście na temat sudeckich sanatoriów gruźliczych. Po pożarze z 2005 roku zabytek niszczał. Na szczęście znalazł gospodarza i nowe przeznaczenie. Wieża została ponownie udostępniona w 2015 roku. Znajdują się w niej również niewielkie sale wystawiennicze i multimedialne, które wykorzystywane są jako przestrzeń twórcza w czasie rozmaitych wydarzeń artystycznych w Sokołowsku. Z tarasu na wieży roztaczają się widoki na Góry Suche (gównie Bukowiec) i okolicę. Wejście na wieżę jest płatne – cegiełka na rzecz odbudowy obiektu.
IV. Zamek Chojnik w Jeleniej Górze – Sobieszowie
Kolejny zamek na naszej liście. Leży na górze o tej samej nazwie, na Pogórzu Karkonoskim, wysokość 627 m n.p.m. Są to już tereny Karkonoskiego Parku Narodowego (o jego atrakcjach wspominamy z kolei również w naszym wpisie). Sam zamek z XV wieku jest niezwykle ciekawym obiektem, z którym wiążą się legendy i opowieści, w tym znana o Kunegundzie. Należał przez wieki do rodu Schaffgotschów. Po pożarze w XVII wieku podupadał. W XIX wieku został adaptowany na cele turystyczne. Wieża udostępniana jest w ramach zwiedzania zamku (które jest odpłatne, podobnie jak wejście na teren KPN). Z murów i wieży można podziwiać malownicze widoki na Karkonosze, Kotlinę Jeleniogórską i okolice.
V. Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Głuszycy
Tym razem kolejny obiekt sakralny. Wieża dzwonnicy z XIX wieku została udostępniona po remoncie kościoła w 2019 roku jako widokowa w ramach zwiedzania kompleksu Osówka w Górach Sowich. Z niewielkiej platformy na wieży możemy podziwiać widoki na Góry Kamienne i Góry Sowie. Wstęp jest płatny.
VI. Późnośredniowieczna dzwonnica w Radomierzu
Obiekt znajduje się przy drodze krajowej numer 3 między Kaczorowem a Jelenią Górą u podnóża Różanki w Górach Ołowianych. Wieża z przełomu XV i XVI wieku była pozostałością po rozbiórce świątyni w XIX wieku. Została udostępniona w 2010 roku. Zobaczyć można z niej widoki na Rudawy Janowickie, Góry Ołowiane, Karkonosze i inne. Budynek jest również siedzibą Gminnej Informacji Turystycznej. Wstęp jest bezpłatny, wieża dostępna jest tylko w określonych godzinach i ustalonych miesiącach.
VII. Zamek Bolków na Zamkowym Wzgórzu o wysokość 396 m n.p.m.
Piękna średniowieczna budowla, którą podziwiają turyści jadący w Sudety od strony Wrocławia, to nie tylko pamiątka czasów piastowskich. Mieści się tam oddział Muzeum Karkonoskiego. Miłośnicy gór mogą podziwiać widoki z niezwykłej wieży obronnej i głodowej z tzw. dziobem, o wysokość 25 metrów. Zobaczymy z niej panoramy na Góry Kaczawskie i Pogórze Bolkowskie. Wejście na zamek i wieżę jest płatne zgodnie z cennikiem muzeum.
VIII. Wieża ratuszowa w Świdnicy
To budowla z XVIII wieku, odbudowana w 2012 roku po katastrofie i udostępniona zwiedzającym. Znajdują się w niej sale wystawiennicze. Na galerię widokową można wejść schodami lub wjechać windą. Ze szczytu roztaczają się panoramy Świdnicy oraz krajobrazy Gór Wałbrzyskich czy Masywu Ślęży. Wstęp jest odpłatny.
IX. Zamek Grodziec
Kolejny piękny zamek na tej liście. Leży na górze Grodziec na Pogórzu Kaczawskim, wysokość 389 m n.p.m. Z tym zabytkiem wiążą się liczne legendy oraz historie rycerskie. Odbywały się tam m.in. paradne turnieje. Zamek jest od XIX wieku atrakcją turystyczną. Z jego wież zobaczymy widoki na okolicę, w tym Góry Kaczawskie — Krainę Wygasłych Wulkanów. Wstęp płatny.
X. Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bielawie
Na koniec kolejny obiekt sakralny. Piękna, XIX-wieczna budowla według planów architekta Alexisa Langera, to atrakcja sama w sobie. Kiedy budowano ten monumentalny kościół, Bielawa była wsią u podnóża Gór Sowich. Wieża tej „katedry” ma 101 metrów! Znajduje się w czołówce najwyższych wież kościelnych w Polsce (7. miejsce, tuż za kilkanaście centymetrów wyższą wieżą katedry w Świdnicy). By ją zdobyć, trzeba pokonać ponad… 300 schodów wachlarzowych – nie zniechęcajmy się – warto – widoki są wspaniałe. Wieża widokowa jest dostępna od modernizacji z 2007 roku. Wstęp jest płatny. Bilety są dostępne w Centrum Informacji Turystycznej.
